Ötən gün bəzi kütləvi informasiya vasitələrində azyaşlının valideyni tərəfindən zəncirlə bağlanması barədə məlumatlar dərc olunub.
Hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən həmin xüsusat üzrə aparılmış araşdırmalar nəticəsində 2010-cu il təvəllüdlü uşağın anası İsmayılova Şahanə Məhərrəm qızı tərəfindən kirayədə yaşadıqları Nəsimi rayonu, Cavadxan küçəsi, 56 saylı evin 91-ci mənzilində nadinc hərəkətlər etdiyinə görə ayağından zəncirlə bağlamaqla qanunsuz azadlıqdan məhrum edilməsinə əsaslı şübhələr olduğundan faktla əlaqədar avqustun 21-də Bakı şəhər prokurorluğunda Cinayət Məcəlləsinin 145.2.3-cü (qanunsuz azadlıqdan məhrum etmə, yetkinlik yaşına çatmayan şəxs barəsində törədildikdə) maddəsi ilə cinayət işi başlanıb.
Bəs bu maddə üzrə verilən ittiham sübuta yetirilərsə, valideyni hansı cəza gözləyir?
Məsələ ilə bağlı Oxu.Az-ın sualını vəkil Cavid Sultanov cavablandırıb.
O bildirib ki, Cinayət Məcəlləsinin 145.2.3-cü maddəsinə əsasən, yetkinlik yaşına çatmayan şəxs barəsində adam oğurluğu ilə bağlı olmayan qanunsuz azadlıqdan məhrumetmə üç ildən beş ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır.
Oxu: Ana dəcəl övladını zəncirlədi, polis xəbərdarlıq etdi
C.Sultanovun sözlərinə görə, qanunvericiliyə görə valideynlər uşaqlarının tərbiyəsinə, sağlamlığına və onların psixi, fiziki, mənəvi inkişafına görə məsuliyyət daşıyırlar:
"Dövlət valideynlərin bu hüquq və vəzifələrinə qanunda nəzərdə tutulmuş qaydada yalnız uşağın mənafeyi tələb etdiyi hallarda müdaxilə edə bilər. Həmçinin, uşaqlara qarşı məişət zorakılığı ilə bağlı hərəkətlər törətdikdə valideynlər (onlardan biri) valideynlik hüquqlarından məhrum edilə bilərlər.
Valideynlərin davranışı onlarla qalan uşaq üçün təhlükəlidirsə, valideynlik hüquqlarından məhrumetmə üçün əsas yoxdursa, valideynlik hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına yol verilir. Valideynlər öz davranışını dəyişməzlərsə, valideynlik hüquqlarının məhdudlaşdırılması barədə məhkəmə qətnaməsinin çıxarılmasından altı ay keçdikdən sonra müvafiq icra hakimiyyəti orqanı uşaqların mənafeyini nəzərə alaraq valideynlik hüquqlarından məhrumetmə iddiası qaldırmalıdır.
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı valideynləri (onlardan birini) bu müddətdən də tez valideynlik hüquqlarından məhrumetmə barədə iddia qaldıra bilər. Belə olan halda valideynlik hüquqlarının məhdudlaşdırılması işinə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının iştirakı ilə baxılır. Bu zaman məhkəmə valideynlərdən (onlardan birindən) aliment tutulması məsələsini də həll edir.
Bundan başqa, uşağın sağlamlığı və ya həyatı birbaşa təhlükədə olduqda, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı uşağı valideynlərdən (onlardan birindən) və ya onu qəyyumluğa (himayəyə) götürmüş şəxslərdən təcili olaraq almaq hüququna malikdir.
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı bunu müvafiq akt əsasında həyata keçirir. Uşağı götürən müvafiq icra hakimiyyəti orqanı dərhal prokurora məlumat verməyə, uşağı müvəqqəti yerləşdirməyə borcludur. Həmin orqan uşağın alınması barədə aktın çıxarılmasından sonra yeddi gün ərzində məhkəməyə valideynləri valideynlik hüquqlarından məhrumetmə və ya bu hüquqların məhdudlaşdırılması barədə iddia ilə müraciət edə bilər".
Vəkil qeyd edib ki, "İnsan Hüquqlarının və Əsas Azadlıqların Müdafiəsi Haqqında Avropa Konvensiyası”nın üçüncü maddəsinə əsasən, heç kəs işgəncəyə, qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftara və ya cəzaya məruz qalmamalıdır.
"Birləşmiş Millətlər Təşkilatının "Uşaq hüquqları haqqında" Konvensiyasının 18-ci maddəsinə əsasən, uşağın tərbiyəsi və inkişafı üçün əsas məsuliyyəti valideynlər və ya müvafiq hallarda qanuni qəyyumlar daşıyırlar.
Uşağın ən yaxşı mənafeyi onların əsas qayğı obyektidir. Həmin Konvensiyaya uyğun olaraq Azərbaycanda "Uşaq hüquqları haqqında" Qanun qəbul olunub. Analoji müddəalar "Uşaq hüquqları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununun 12-ci maddəsində də əks olunub.
Valideynlərin və ya digər şəxslərin uşaqlarla qəddar rəftara yol verməsi, onlara qarşı psixi və fiziki zor tətbiq etməsi, uşaqların hüquqlarını pozması Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada valideynlik hüquqlarından məhrum edilməyə, habelə inzibati və ya cinayət məsuliyyətinə səbəb olur", - deyə C.Sultanov bildirib.
